Η βόρεια ζώνη της Μακεδονίας κατοικούνταν από αμιγείς βουλγαρικούς πληθυσμούς, η νότια από ελληνόφωνους ως επί το πλείστον Έλληνες και η μεσαία ζώνη από ξενόφωνους στην πλειονότητά τους ελληνικούς πληθυσμούς. Η ζώνη αυτή διεκδικήθηκε με πείσμα και αγωνιστικότητα από το ελληνικό και το βουλγαρικό στοιχείο. Καμιά ιστορική πηγή δεν μνημονεύει Σέρβους ή "Μακεδόνες". Και εκεί έγκειται το θέμα. Κ. Βακαλόπουλος Περιέχονται τα κείμενα: - Πρόλογος στην έκδοση από "Το Βήμα" - Πρόλογος Douglas Dakin - Πρόλογος Κεφάλαιο πρώτο - Γένεση και διαμόρφωση του Μακεδονικού Ζητήματος (1856-1878) Ι. Η ερμηνεία του εθνολογικού προβλήματος ΙΙ. Η πολιτική διάσταση της εθνικής διαπάλης (1845-1870) ΙΙΙ. Η διαμόρφωση του Μακεδονικού Ζητήματος (1870-1878) Κεφάλαιο δεύτερο Η κύρια φάση του Μακεδονικού Ζητήματος (1878-1903) Ι. Οι διεθνείς διαστάσεις του Μακεδονικού Ζητήματος κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ΙΙ. Η εξέλιξη του Μακεδονικού Ζητήματος από το συνέδριο του Βερολίνου ως την προσάρτηση την Ανατολικής Ρουμελίας (1878-1885) ΙΙΙ. Το κριτήριο της παιδείας ως πρωταρχικό στοιχείο για την εθνική ταυτότητα του χριστιανικού πληθυσμού της Μακεδονίας κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα μέχρι την απελευθέρωση (1878-1912) IV. Η διαβαλκανική θεώρηση του Μακεδονικού Ζητήματος από την προσάρτηση της Ανατολικής Ρουμελίας ως τη δημιουργία του Ι.Μ.R.O. (1886-1893) V. Από την ίδρυση του I.M.R.O. ως την εξέγερση του Ίλιντεν: τα γενικά πλαίσια του Μακεδονικού Ζητήματος (1893-1903) VI. Από την ίδρυση του I.M.R.O. ως το Ίλιντεν: τα ειδικά πλαίσια του Μακεδονικού Ζητήματος (1893-1903) Κεφάλαιο τρίτο Εξέλιξη και λύση του Μακεδονικού Ζητήματος (1903-1913) I. Ίλιντεν και Μακεδονικός Αγώνας. Θεωρητική προσέγγιση και συγκριτική αξιολόγηση (1903-1908) II. Το Μακεδονικό Ζήτημα σε έξαρση: Ίλιντεν και Μακεδονικός Αγώνας (1903-1908) III. Το Μακεδονικό Ζήτημα την επαύριο του Μακεδονικού Αγώνα IV. Η πορεία του Μακεδονικού Ζητήματος κατά τη Νεοτουρκική περίοδο (1908-1912) Βιβλιογραφία