Η παραδοσιακή στην πολιτική κοινωνιολογία ιδεατοτύπηση του κράτους ως φορέα της νόμιμης αξίωσης πάνω στο μονοπώλιο της βίας τίθεται στη βάση μιας σειράς εξελίξεων κατά τις τελευταίες δεκαετίες σε αμφισβήτηση. Η απορύθμιση του κράτους πρόνοιας, η ιδιωτικοποίηση της αστυνομίας, της φυλακής και του στρατού, ο νεοφιλελεύθερος κορπορατισμός δημόσιου-ιδιωτικού σε ζητήματα "εσωτερικής ασφάλειας" και η εμπλοκή μιας σειράς μη κρατικών φορέων, ΜΚΟ και ΔΜΚΟ σε ζητήματα κοινωνικής πολιτικής αναδιαρθρώνουν το κράτος και μαζί την αξίωση του πάνω στο μονοπώλιο της βίας. Οι εξελίξεις αυτές, ωστόσο, δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά προς το κράτος, ούτε συνεπάγονται τον κερματισμό ή την αποδυνάμωση του κρατικού μονοπωλίου της βίας, όπως συχνά υποστηρίζεται. Αντίθετα, σκιαγραφούν τις νέες μορφές και τους τρόπους με τους οποίους το κρατικό μονοπώλιο της βίας παραμένει σταθερή δομή του νεωτερικού κράτους. Θεωρήσεις όπως αυτές του «κοσμοπολιτισμού», του «παγκόσμιου κράτους», του «παγκόσμιου μονοπωλίου της βίας», της «παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών» αλλά και της «Αυτοκρατορίας» αντικαθιστούν μαρξιστικές και νεορεαλιστικές θεωρήσεις του κράτους. Αντανακλούν μια ευρύτερη κρίση της θεωρίας του κράτους, στη βάση της αποδόμησης της έννοιας της κυριαρχίας, της νέας έμφασης στην τοπική αυτοδιοίκηση και την αστική διακυβέρνηση, της κατίσχυσης υποδειγμάτων ιντιβιντουαλισμού και ορθολογικής επιλογής, αλλά και της επίδρασης του οικονομισμού στη θεωρία του κράτους.