Τα δοκίμια αυτού του τόμου, τα περισσότερα δημοσιευμένα στο Βήμα, συνιστούν ένα χρονικό, στο οποίο ο Αναστάσης Βιστωνίτης παρατηρώντας την κίνηση των "μηχανών της Ιστορίας" προσπαθεί να καταλάβει την εποχή του. Τι είναι η Ιστορία; Μητέρα ή κακιά μητριά; Και κατά πόσον οι όποιες απαντήσεις ενός συγγραφέα στο ερώτημα έχουν να κάνουν με τη φωτεινή ή σκοτεινή πλευρά της δημιουργίας του - ή και τα δύο; Αποτυπώσεις της στιγμής αλλά και της επίδρασής της στο πολιτιστικό και πολιτικό γίγνεσθαι τα κείμενα εστιάζονται σε μείζονα ερωτήματα του εικοστού αιώνα, ορίζοντας έτσι και τους προβληματισμούς του αιώνα που διατρέχουμε: τι σημαίνει ο πολιτικός και ο πολιτισμικός φασισμός, η σταλινική εποχή, ο εθνικισμός και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία και η καταστολή, η κρίση και η κριτική της ή ο ρόλος του συγγραφέα σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Ο συγγραφέας ακολούθησε την παράδοση της ελληνικής επιφυλλίδας σε συνδυασμό με το γαλλικό και βιεννέζικο feuilleton του Μεσοπολέμου και την αμερικανική νέα δημοσιογραφία που αναπτύχθηκε στη μεταπολεμική εποχή μεταβάλλοντας ριζικά το δοκίμιο, την πεζογραφία γενικότερα, καθώς και το ρεπορτάζ.