Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον ήλιο κατά την ετήσια τροχιά της γύρω απ' αυτόν. Η λέξη προέρχεται από το "ήλιος" και το "στέκομαι", επειδή κοντά στα ηλιοστάσια ο ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Ανάλογα με το ημισφαίριο και την εποχή έχουμε το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο.