Η αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε δικαιοδοτικού συστήματος. Στο πλαίσιο του ισχύοντος κοινοτικού δικαιοδοτικού συστήματος, η πραγμάτωση αυτής της αρχής δεν είναι αυτονόητη, αφενός λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κοινοτικής έννομης τάξης και αφετέρου της υφιστάμενης κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των κοινοτικών και των εθνικών δικαστηρίων. Ορισμένες πρόσφατες και ενδιαφέρουσες νομολογιακές εξελίξεις αναζωπύρωσαν τη συζήτηση σχετικά με το «έλλειμμα» δικαστικής προστασίας στην Ένωση, λόγω της εξαιρετικά περιορισμένης ενεργητικής νομιμοποίησης των ιδιωτών κατά κοινοτικών μέτρων γενικής ισχύος. Η αναλυτική παρουσίαση του σημερινού συστήματος και των προτεινόμενων λύσεων καταδεικνύει ότι υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης της δικαστικής προστασίας. Αποκρούοντας τις αιτιάσεις για «δικαστικό ακτιβισμό» και «κυβέρνηση δικαστών» στην Ένωση, το ΔΕΚ θεωρεί στην πρόσφατη νομολογία του επιβεβλημένη την παρέμβαση του συντακτικού κοινοτικού νομοθέτη. Εναπόκειται, λοιπόν, στη Συνέλευση για το μέλλον της Ένωσης, καθώς και στην προσεχή Διακυβερνητική Διάσκεψη, η αναζήτηση πρόσφορων λύσεων με στόχο τη διεύρυνση και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της δικαστικής προστασίας των κοινοτικών δικαιωμάτων και, συνακόλουθα, την καταξίωση της κοινοτικής δικαιοσύνης στη συνείδηση του Ευρωπαίου πολίτη.