[...] Η παρούσα διατριβή έχει σκοπό να αναζητήσει και να προβάλει συνοπτικά τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της Παραδόσεως -θρησκευτικής και λαϊκής- που θησαυρίζονται άφθονα στο εκτεταμένο συγγραφικό έργο του -κατά τον Νίκο Καζαντζάκη- "αρχιμάστορα του νεοελληνικού λόγου" Φώτη Κόντογλου, προκειμένου ν' αποτελέσουν αντικείμενο όχι μόνο ενδελεχούς μελέτης, αλλά και αυτοεξετάσεως και, ενδεχομένως, επαναπροσανατολισμού. Βεβαίως το όλο συγγραφικό και εικαστικό έργο του πολυτάλαντου Αϊβαλιώτη είναι ένα απύθμενο χρυσωρυχείο της Παραδόσεως, σε όλο το εύρος και όλες της τις εκφάνσεις και εκφράσεις. Όπως σωστά παρατηρεί ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, ο Κόντογλου την Παράδοση "την έκαμε ψυχή του και πνεύμα του και ζωή του, και μας την ξανάδωσε ζωντανή, τόσο, που να θέλγει και να συγκινεί βαθύτατα πάντα". Δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να υποστηρίξουμε ότι ο Κόντογλου και η Παράδοση είναι ένα πράγμα, ομοούσιο και αχώριστο. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)