Η αρχιεπισκοπή Αχριδών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα συμβίωσης και πολιτισμικής ώσμωσης ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Σλάβους των Βαλκανίων κατά τη μακρά περίοδο της ύπαρξής της. Στον αρχιερατικό θρόνο της αναδείχτηκαν εξέχουσες προσωπικότητες του Βυζαντίου, λόγιοι και δυναμικοί ιεράρχες που υπερασπίστηκαν σθεναρά τα δίκαια και τα προνόμια της εκκλησιαστικής επαρχίας τους. Ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς μεγάλες ή μικρές μεταβολές της δικαιοδοσίας της, οι προκαθήμενοι της αρχιεπισκοπής παρέμειναν πιστοί στο όραμα του ιδρυτή της αυτοκράτορα Βασίλειου Β' Βουλγαροκτόνου για ενσωμάτωση στη βυζαντινή επικράτεια και αρμονική συνύπαρξη των διαφόρων εθνοπολιτισμικών ομάδων του χώρου αυτού. Ποικίλα γραπτά μνημεία και χαρακτηριστικές απεικονίσεις των αρχιεπισκόπων Αχριδών αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες για τη σημασία και το λαμπρό παρελθόν της Εκκλησίας αυτής.